Hasya parag by parag trivedi Comedy Satire quip essay gujarati sahity 

હાસ્ય-પરાગઃ મજ્જા પડી જાય એવા હાસ્યલેખો

આલેખન - આનંદ ઠાકર 

ઘણાં વખતે એક એવા હાસ્યલેખકને વાંચ્યા જેની હાસ્યલેખોની ભાષા અને વિષયો રમણભાઈ નિલકંઠ, જ્યોતિન્દ્ર દવે, વિનોદ ભટ્ટ, રતિલાલ બોરીસાગર જેવા ગજાના હાસ્યલેખકની કક્ષાએ મૂકી શકાય. આ વધુપડતું વિધાન નથી પરંતુ આપ જ્યારે આ લેખો માંથી પસાર થશો ત્યારે આપ જાણશો. 23 હાસ્યલેખો સાથે ‘હાસ્ય-પરાગ’ નામનો હાસ્યલેખોનો સંગ્રહ છે, જેના લેખક છેઃ પરાગ ત્રિવેદી. 

આ લેખો વિશે મારા શબ્દો કદાચ વધુ પડતાં લાગતાં હોય તો…

પરાગ ત્રિવેદી અને એમના હાસ્ય નિબંધો માટે મૂર્ધન્ય હાસ્ય  સાહિત્યકાર રતિલાલ બોરીસાગર સાહેબ લખે છે કે... 

‘હાસ્ય—પરાગ’ પરાગ ત્રિવેદીનું પ્રથમ પુસ્તક છે. કોઈ પણ લેખકનું આ પહેલું પુસ્તક છે એમ કહીએ છીએ ત્યારે જાણ્યે-અજાણ્યે લેખક તરફ થોડી રહેમનજર રાખવાની હિમાયત થઈ રહી હોય એવું લાગે છે; પણ અહીં એવું કહેવાનું ઉદ્દિષ્ટ નથી, આ પ્રથમ પુસ્તકથી જ પરાગ ત્રિવેદીએ પોતાનામાં રહેલી હાસ્યલેખક તરીકેની ક્ષમતાનો પરિચય કરાવી દીધો છે. ‘ઊગ્યો પ્રફુલ્લ અમીવર્ષણ ચંદ્રરાજ!” કહી કવિ કાન્તે ગુજરાતી કવિતાક્ષેત્રે ન્હાનાલાલના આગમનને વધાવ્યું હતું. ‘કાન્ત’ જેટલી મારી યોગ્યતા ન જ ગણાય એ હું જાણું છું; પણ ગુજરાતી હાસ્યસાહિત્યના ક્ષેત્રે પરાગ ત્રિવેદીના આગમનને વધાવતાં મારા હૃદયનો ભાવ એવો જ છે. 

કોઈ પણ સાહિત્યકૃતિના સર્જન માટે સંવેદનશીલતા અને સર્જકતાનો ખપ પડે છે; પરંતુ હાસ્યકૃતિના કર્તાને આ બે ઉપરાંત ત્રીજી શક્તિની - હાસ્યનિષ્પત્તિની શક્તિની જરૂર પડે છે. આ ત્રિવેણીસંગમ વગર હાસ્યકૃતિની રચના સંભવિત નથી. પરાગ ત્રિવેદીમાં આ ત્રિવેણીસંગમ થયેલો જોવા મળે છે. એમનામાં હાસ્યની અસલ સૂઝ છે ને એ સૂઝનો વિનિયોગ કરવાની પૂરી ક્ષમતા છે. હાસ્યનિષ્પત્તિ માટેનાં વિવિધ ઓજારો એમને સહજસુલભ છે.

*****

આ હાસ્યલેખોમાં હાસ્ય છે પરંતુ ભાષાના પોતની ઉંચાઈ એટલી સરસ છે કે આ હાસ્યલેખો સાહિત્યિક ઉંચાઈ આંબે છે. શૈલી એટલી સરળ અને વિચાર એટલા ઉમદા રીતે પ્રસ્તુત થયાં છે કે વાંચવાની મજ્જા પડી જાય. આ લેખો માંથી કેટલાંક ઉદાહરણ અહીં પ્રસ્તુત કરું છું…

‘સોરી ટીચર’ નામનો લેખ ખૂબ મજા પાડે એવો છે તેમાંનો એક કિસ્સો…

આપણે જોયું એમ કોઈ ખોપરી દ્વારા, કોઈ સાથળ દ્વારા જ્ઞાનદાન કરવા પ્રયાસ કરતા. અન્ય એક અંગ ગાલ દ્વારા જ્ઞાનદાનની રીત તો ઘણી જૂની છે, તે તમે જાણો છો, પણ આ શિક્ષિકા આધુનિક નારી હોવાને કારણે આધુનિક રીતભાતનાં આગ્રહી હતાં. વળી, તેઓના મતે સ્ત્રી પુરુષ સમોવડી જ નહીં, ચડિયાતી છે. આથી તેઓ એક ગાલ પર ઝાપટ મારવાની એવી, મુખ્યત્વે પુરુષ—શિક્ષકોની અને તે પણ જુનવાણી રીત પ્રત્યે સૂગ ધરાવતાં હતાં. તેઓ વિદ્યાર્થી પાસે જઈ, તેના બંને ગાલ પર એક—એક હાથ રાખી, થોડી વાર પંપાળતાં. એ વખતનું વાતાવરણ તોફાન પહેલાંની શાંતિ જેવું ભાસતું. પછી બંને હાથ બે—ત્રણ વખત દૂર—નજીક, દૂર—નજીક કરી, બરાબર નિશાન લઈ જોશથી ફટકારતાં. આમ તેઓ પોતાની જાતને આધુનિક અને પુરુષથી ચડિયાતી સાબિત કરતાં રહેતાં. તેઓ ક્યારેય હસતાં નહીં કે હસવા દેતાં નહીં. લોકો ખુશ થાય ત્યારે તાલી પાડે, તેઓ ગુસ્સે થાય ત્યારે તાલી પાડતાં. તેમની તાલીની વચ્ચે વિદ્યાર્થીનું મોં રહેતું એ અલગ વાત છે

*************

આ ઉપરાંત ‘ટ્રેનની દુનિયા’ નામના લેખનો એક ભાગ જોઈએ… 

ટ્રેન—સફર પૂરી થયા પછી તેમાંથી નીચે ઊતરવું પણ સહેલું નથી. પૃથ્વી પરના મૃત મનુષ્યોના પુણ્ય આત્માઓ સ્વર્ગમાં જવા જેટલા તત્પર નથી હોતા એટલા તત્પર સ્ટેશન પરના લોકો ટ્રેનમાં ચડવા માટે હોય છે. એ બધાના પ્રચંડ ધસારા વચ્ચેથી નીચે ઊતરવાનું હોય છે. એના માટે તમારામાં, સ્વર્ગમાંથી પૃથ્વી પર અવતરતા દેવ જેવું સામર્થ્ય જોઈએ. જો તમારામાં આવું સામર્થ્ય હોય તો ટ્રેનમુસાફરી કરો!

*************************

 ‘મમ્મી - ડેડી - સ્ટટી’...

આમ એક એક લેખોમાં હાસ્યની છોળો ઉડતી રહે છે. આ ઉપરાંત હજુ લેખ ‘મમ્મી - ડેડી - સ્ટટી’ નામના લેખનો એક નાનો ભાગ મૂકવાનું મારું મન ટાળી શકતો નથી કારણ કે હાસ્ય લેખક તરીકે આમાં લેખકે હાસ્ય સાથે આજની શિક્ષણ પદ્ધતિ, પેરેન્ટિંગ અને સમાજ જીવન બધા પર બહુ સરસ રીતે વ્યંગ્ય કર્યું છે. જેને કટાક્ષ હાસ્ય કહે છે અહીં તો હું નાનો એક પ્રસંગ મૂકું છું પણ આખો લેખ ખૂબ રસપ્રદ છે…

‘વળાંકવાળા અક્ષર ને? હા, રોજ રાત્રે શીખવીએ છીએ. અમુક આવડે છે.’

‘અમારે તો આને સ્ટ્રેટ જ લખવા છે, કર્સિવ લખવા જ નથી ને!

‘અમે રીંકલને સ્ટ્રેટ શીખવ્યા જ નથી… ડાયરેક્ટ કર્સિવ… સ્કૂલમાં એ જ શીખવાનું કહે છે.’

(બાળક ચોપડીમાંથી મોઢું ઊંચું કરી)

‘મમ્મી, કક્કો એટલે શું? રીંકલની સ્કૂલમાં કક્કો ટીચ કરે છે.’

‘ગુજરાતી એબીસીડી હોયને, એને કક્કો કહેવાય.'

‘એ કેમ લખાય?’

‘મૂકને એ માથાકૂટ! લીવ ઈટ! તારે કર્સિવ લેટર્સ રાઈટ કરવાના છે, અન્ડરસ્ટુડ?'

(દૃશ્ય-5)

‘પ્રિંકલનો સ્કૂલ ટાઇમ શું છે?’

‘સવારે દસથી સાંજે સાત.’

‘લેવા માટે બસ સાડા નવે આવી જતી હશે નહીં?

‘અરે હોય! સ્કૂલ વીસ કિલોમીટર દૂર છે. બસ પોણા નવે આવી જાય. પછી છેક રાત્રે સવાઆઠે મૂકવા આવે.’

‘ઓહો…તો સર્વિસમાંથી આવ્યા પછી પણ નિરાંત રહેતી હશે.’

‘એકદમ! જતાં પહેલાં ને આવ્યા પછી બે—બે કલાક એકદમ નિરાંત. કંઈ ઝંઝટ નહીં. ‘મમ્મી, આ જોઈએ’ ને ‘પેલું કરી દે’ એવું કંઈ જ નહીં. એટલે જ આ સ્કૂલમાં ઍડ્મિશન લીધું છે. વળી ટ્યૂશન અને બધી એક્ટિવિટિઝ પણ સ્કૂલમાં જ કરાવે. ગેમ્સ પણત્યાં જ રમાડે. બપોરે જમાડે પણ ત્યાં જ.’

વાઉ! કેટલી શાંતિ, નહીં? અમારી ટ્વિન્કલને પણ ત્યાં જ ઍડ્મિશન અપાવી દઈએ. એના ડેડીને આજે જ વાત કરું……

************************

વાંચ્યું ને?! કેટલી સિફત પૂર્વક લેખકે પોતાની વાતને હાસ્ય સાથે મૂકી આપી છે. આવા અનેક લેખો ખૂબ હાસ્યની મોજ કરાવે છે. ફર્નિચરની ફેરવિચારણા, હિતેચ્છુઓનો હાહાકાર, મોર્નિંગવોક, બેસણામાં બેસેલાઓ અને જાહેર જેવા લેખોમાં મને ખૂબ મજા પડી.

આજના રીલ્સની દુનિયામાં આ પુસ્તક હાસ્યનો એક અલગ જ અનુભવ કરાવે છે. આ પુસ્તક વાંચવું એટલે હાસ્યની યાત્રાએ ચડવું. 

મારા માટે તો આનંદની વાત એ છે કે આ લેખક પરાગભાઈ ત્રિવેદી મૂળ સૌરાષ્ટ્ર - ઊનાના વતની છે અને હાલ અમદાવાદમાં નિવાસ કરે છે. બેંક કર્મચારી છે.  એમના પિતા એમ. ડી. ત્રિવેદી સાહેબે મારામાં સાહિત્યિક સમજ વિકસાવવામાં બહુ મોટી ભૂમિકા પૂરી પાડી છે. પરાગભાઈને સાહિત્યની ઉંચાઈનો વારસો મળેલો જ છે અને ઊંડાઈ મેળવવા તેઓનું પોતાનું વાંચન પણ તેઓએ વિશાળ રાખ્યું છે. ગુજરાતી સાહિત્યમાં હાસ્ય લેખકોમાં પરાગ ત્રિવેદીના લેખો એની ભાષાને લઈને એક સાહિત્યિક ઉંચાઈએ બીરાજશે. 

આલેખન - આનંદ ઠાકર 

Hasya parag by parag trivedi Comedy Satire quip essay gujarati sahity 

અમારી સાથે જોડાવા માટે.... ????????????

Facebook page..

https://www.facebook.com/sahajsahity/

Whatsapp Community Link...

https://chat.whatsapp.com/FUitRqnxfH0J8LmyYr15td

Instagram...

https://instagram.com/sahajsahity?igshid=ZDdkNTZiNTM=

YouTube...

https://youtube.com/channel/UCR63B-voEm1lR52X6ZXGKIQ


SAHAJ SAHITY PORTAL નવું અપડેટ મેળવવા માટે નીચેની લિંક પર જોડાઓ..., તમે જોડાયેલા હોવ તો અન્ય વાંચનપ્રિય વ્યક્તિ સુધી પહોંચાડો....